Om ons op weg te helpen naar vreugde, hebben twee predikanten aanvaard om in 550 woorden een passage uit de Bijbel te becommentariëren – een echte uitdaging. De uitdaging werd voorgesteld door enkele lezers van Pro-News. Hier is de gekozen tekst:

« Verblijdt u in de Here te allen tijde! Wederom al ik zeggen : Verblijdt u! Uw vriendelijkheid zij allen mensen bekend. De heer is nabij. Weest in geen dingen bezorgd, maar laten bij alles uw wensen door gebed en smeking met dankzegging bekend worden bij God. En de vrede Gods, die alle verstand te boven gaat, zal huw harten en uw gedachten behoed in Christus Jezus. »

Fil. 4:4-7

 

Vreugde als daad van verzet

Lang voor de aanslagen in Brussel was Parijs het toneel van onbeschrijfelijk geweld. Eén beeld uit die tijd laat me niet los: het centrum van Parijs, de dag na de aanslagen; Parijs met zijn terrasjes en de lachende, bijna vrolijke, maar vooral strijdvaardige mannen en vrouwen! Hun aanwezigheid was een statement: wij geven niet toe aan terreur! Tegelijkertijd sloten in Brussel de scholen hun deuren, bleven de metro’s op stal, winkelcentra waren verlaten; tanks en soldaten vulden het straatbeeld. Terwijl er op de terrasjes van Parijs een vrolijke opstand was uitgebroken zonk Brussel weg in een afgrond van angst.

Maar de Parijzenaars hadden gelijk! Ook wij hadden de paniek moeten weigeren en blijven zoeken naar de ontmoeting met de onbekende ander; de doden gedenken door het leven te vieren; kiezen voor de vreugde over het leven tegenover de angst voor de dood. Vreugde als een daad van verzet!

Iets dergelijks gebeurt vandaag in Oekraïne. Muzikanten spelen er de wanhoop weg van ondergedoken mensen. Banksy liet een klein meisje dansen op de ruïnes van een verwoest gebouw in Borodyanka …

Vreugde is alomtegenwoordig in het evangelie van Lucas en lijkt er zelfs een van de hoofdthema’s te zijn. Zacharia mag zich verheugen want hij zal een zoon krijgen (Lc 1,14). De vreugde van de leerlingen verdrijft de schaduw van de angst (Lc 24,52). Op dezelfde wijze roept Paulus de christenen in Filippi op om zich te verheugen. Verheug je altijd in de Heer ! Ik zeg u nogmaals : verheug u ! De Heer is nabij !

De concrete situatie van deze mensen maakt een lichtzinnige interpretatie van de evangelische vreugde onmogelijk. Net als vandaag wordt zij beleefd in permanente spanning met lijden. De vreugde vindt haar weg door wanhoop en nood. Voor de Kerk wordt vreugde mogelijk wanneer wij samen in beweging komen, aangemoedigd door het vooruitzicht van een nieuwe toekomst, beloofd en ingezet door God en zijn Zoon. Vreugde als verzet slaat een bres in elk mensonterend en onderdrukkend systeem.

Vlak voor zijn dood, tijdens een meeting in Memphis, herinnerde King aan de mislukte aanslag op zijn leven en sprak dan verder: Wij staan voor moeilijke dagen. Maar het maakt me niet uit wat me nog zal overkomen. Want ik ben gegaan tot de op de top van de berg. […] En ik heb het beloofde land gezien. Misschien zal ik daar niet geraken met jullie. Maar vanavond wil ik dat jullie weten dat wij, als volk, het beloofde land bereiken zullen. Vanavond ben ik gelukkig. En ik maak me over niets ongerust. Ik heb voor niemand angst. Mijn ogen hebben de glorie gezien van de komst van de Heer. (Tijdens een speech in Memphis op 3 april 1968).

De vreugde van M. L. King komt voort uit de wetenschap dat hij, samen met anderen, de weg heeft gekozen van rechtvaardigheid en vrede, in navolging van de meester van de vreugde, Jezus Christus, die hij nabij weet. Ook voor King was vreugde een daad van verzet!

Net als in Parijs wordt in de Kerk de vreugde gevierd door de ontmoeting. Gemeenschappelijke vreugde is niet alleen een daad van verzet tegen alle wanhoop en terreur, zij wordt, gelijk een perpetuum mobile, haar eigen krachtbron en doet de hoop steeds herleven. Laten we daarom de oproep van Paulus ter harte nemen en ons verheugen, te allen tijde !

Ds. Judith van Vooren, Luik-Marcellis

 

Rejoice!

Het Engels voor ‘wees blij’, rejoice, dat is nou een woord waar ik blij van word. Het roept herinneringen bij mij op. Als ik het woordje rejoice hoor, denk ik meteen aan de deftige uitspraak van de IJzeren Dame, premier Margaret Thatcher. Tijdens de Falklandoorlog vernam zij op zeker moment dat er bij een aanval geen slachtoffers waren gevallen, en sprak zij: “We ought to rejoice at that!” Geen woord dat de Engelsen vaak gebruiken, overigens, juist daarom zo bijzonder dat zij dat deed. Ook denk ik bij rejoice aan nummers van de groepen Second Chapter of Acts, U2, en zelfs een aria uit Handel’s Messiah, waarbij rejoice telkens herhaald wordt en uit je speakers knalt. Daar word ik weer blij van.

Inderdaad, weer. Want de opdracht “wees blij” impliceert dat men niet altijd zo blij is, en dat het zaak is om zich weer te verblijden. Vandaar ook het voorvoegsel re- voor -joice. Wees weer blij, word weer blij! Er zijn genoeg dingen in het leven waar je niet blij van wordt, maar dan toch daagt re-joice ons uit om opnieuw blij te worden. Stel dat we allemaal met chagrijnige hoofden rond zouden lopen, dat er niemand ooit meer zou lachen, één groot tranendal… Gelukkig geeft God aan goeden en kwaden genade om te lachen en blij te zijn. In barre omstandigheden is humor, gein, het beste wapen, zo leer ik van mijn Joodse vrienden.

Waarom zou ik blij moeten zijn dan? Je kunt toch niet geforceerd blij doen? Dan wordt het net als met zo’n lach-therapeut, die gaat schuddebuiken voor zijn publiek en vervolgens ligt iedereen op de grond nep te lachen. Nee, de oproep tot blijdschap in dit tekstgedeelte wordt uitgewerkt: “Wees blij in de Heer!” Je mag ook gerust vertalen: Wees blij door de Heer, of met de Heer, of vanwege de Heer.

Specifiek wordt met “de Heer” bedoeld: met Jezus. Welnu, van Hem word ik altijd weer blij. Mijn beste momenten van de week zijn: wanneer ik mag studeren in de Schriften, teksten analyseren en de dienst voorbereiden. Heerlijk, en ik word er nog voor betaald ook. Wanneer ik studeer, kom ik altijd Jezus weer tegen. Op de meest onverwachte momenten, in verhaalteksten, in gedichten, in profetieën. Altijd valt mijn oog weer op Hem – dat is toch wonderlijk! Momenteel ben ik aan het lezen in de ‘kleine profeten’, u weet wel, Hosea, Joël, Amos, enzovoorts. Terwijl ik Joël aan het lezen was, kwam het hele plaatje van het Evangelie en de geschiedenis ineens weer zo duidelijk op mij over! Weer werd ik erin bevestigd dat Jezus inderdáád de Messias is, die deze wereld eens komt verlossen. Gelukkig maar.

Op dat soort momenten ben ik mij onbewust aan het verblijden in Jezus, de Heer. Want dan ontdek ik weer iets over Hem dat mij blij maakt. En dan merk ik opnieuw dat alle Schriften werkelijk van Hem getuigen. Bovendien ontdek ik dan opnieuw zijn genade. Niet geheel toevallig is het woord charis, ‘genade’ in het Grieks, afkomstig van chairo: ‘blij zijn’. Genade is: iets dat vreugde verschaft, dat blij maakt.

Dat wij ons iedere dag opnieuw verblijden in de Heer: dat wens ik u en mijzelf toe. Rejoice!

Ds. Gert-Jan Kroon, Menen